Төраға Си Цзиньпин бастамашылық еткен «қос айналымы» бар Қытай дамуының жаңа моделі «Белдеу мен жолдың» барлық елдері үшін тиімді, – деп санайды қазақстандық сарапшылар. ҚХР шетелдік тауарлар мен қызметтерді көбірек тартады. Пандемияға қарамастан Қытайға экспортты ұлғайтып отырған Қазақстан да жаңа реформалардан пайда алуды күтуде.
Қазақстан мен Қытай өзара сауда айналымын арттыруда. Биыл QazTrade елдер арасындағы тауар айналымы өткен жылғы көрсеткіштен асып түседі деп болжап отыр. Өйткені, пандемия кезінде де 4%-ға өсу байқалды, ал Қазақстаннан экспорт 12,5%-ға өсті.
«QazTrade» АҚ Бас директорының орынбасары Әсел Егембердиева: «Өсім шикізаттық және шикізаттық емес тауарлар бойынша да жүріп жатыр. Өсудің негізгі нүктелері табиғи газ, ферроқорытпа, мырыш сияқты тауарлардың экспорты болуы мүмкін. Сондай-ақ, өңдеуде де өсім бар екенін атап өткім келеді. Бізде Қытай нарығына азық-түлік экспорты өсті. Бұл да драйверлер сияқты: ұн, макарон, күнбағыс майы» – деп атап өтті..
Агроөнеркәсіптік кешеннің 570-тен астам кәсіпорны өз өнімдерін ҚХР-ға жеткізеді. Экспорттық акселерация бағдарламасы бойынша өткен жылы 35 компания Қытай нарығына шықты. Бұл тізім тағы 100-ге толады. Олар тамақ, химия, машина жасау салаларын таныстырады. Алибаба платформасында сауда белсенді басталды.
CGTN-Русскийдің меншікті тілшісі Саида Жаркинова: «Өткен жылы QazTrade халықаралық интернет-алаңға жүздеген компанияны шығарды. Пандемия кезінде бұл өзекті шара болды. Қазірдің өзінде 18 миллион доллардан астам сомаға келісімшарттар жасалды. Бұл тек бастамасы ғана».
Өз кезегінде Қытайдан Қазақстанға смартфондар, компьютерлер, машиналар, тұрмыстық құралдар сияқты жоғары технологиялық өнімдер жеткізіледі. Мұнда олар жаңа технологияларға қызығушылық танытады. Әсіресе экономиканы цифрландырудың қытайлық тәжірибесі қызықтырады.
ҚР Тұңғыш Президенті Қоры жанындағы Әлемдік экономика және саясат институтының жетекші сарапшысы Антон Бугаенко: «Біз қаржы жүйемізді цифрландыруға, басқару жүйесін цифрландыруға мүдделіміз. Сондай-ақ, мұнда Smart city сияқты жобаларды тізімдеуге болады. Оның ішінде Хуавей, Сяоми сияқты басқа компаниялардың Қазақстан экономикасын цифрландыруға іс жүзінде елеулі үлес қосып жатқан біздің компаниялармен жасалған келісімшарттары да бар» – деді.
Қазақстанда уақыт өте келе Қытай сауда және инвестициялар рәсімдерін жеңілдетеді деп үміттенеді. Өйткені, кедейлікті жеңіп, ҚХР Еуропа, Таяу Шығыс, Азия және ТМД елдерінен тауарлар мен қызметтерді көбірек тартады. Қытай нарығы үшін Қазақстан Табиғи Еуразиялық сауда қақпасына айналуы мүмкін.
ҚР Тұңғыш Президенті кітапханасы директорының орынбасары Тимур Шаймергенов: «Бұл ағындардың көпшілігі Қазақстанның көлік жолдары арқылы өтеді. Яғни, Қытай өзінің «қос айналымын» дамытып, өзінің ішкі нарығының қуатын пайдаланып, импортты өз экономикасын жылдамдату үшін драйвер ретінде пайдаланып отырғаны біз үшін өте пайдалы. Бұл ақша, қаржы, тауарлар мен қызметтердің барлық ағындары біз арқылы өтеді, біз пайда табамыз» – деп мәлімдеді.
Сонымен қатар, Қазақстан өзінің орналасқан жеріне байланысты көлік хабына ғана емес, цифрлық хабқа да айналуы мүмкін. Сарапшылар Қытаймен түрлі салалардағы ынтымақтастық ел экономикасының өсуіне елеулі серпін беретініне сенімді.
Қайнар: https://russian.cgtn.com/n/BfJEA-cA-BIA/DJfeIA/index.html