Қазақстанның ЕО елдеріне экспортын ұлғайту мүмкіндігі 2 миллиард доллардан асады
Отандық экспорттаушылар өз өнімдерін ЕО елдеріне жеткізуді ұлғайта алады. Бұған Сауда Министрлігінің келісімі және Шығыс Еуропадағы ең ірі спот биржасы – Беларуссияның Әмбебап сауда биржасы (BUTB) ықпал етеді. Биржада қазірдің өзінде 22,8 мың қатысушы бар, олардың 4,5 мыңы шетелдік компаниялар, оның ішінде 56 қазақстандық ұйымдар. Беларуссия неге қазақстандық тауарларды импорттауға мүдделі және Қазақстанның Еуропалық Одақ елдеріне экспортын BUCE арқылы ұлғайтудың мүмкіндігі қандай, деп Kapital.kz тілшісіне «KazTrade» сауда саясатын дамыту орталығы »АҚ ішкі сауда департаментінің директоры Марат Адырбаев айтты.
Марат, сайтта елуден астам қазақстандық компанияның болу фактісі биржаның тартымды екендігін және оларды сатуды қамтамасыз етеді. Бүгінгі таңда қандай көлемдер туралы айтуға болады? Бұл компаниялар қандай?
Өткен жылы Беларуссияның әмбебап тауар биржасында 56 қазақстандық компаниялардың сатылымдарының жалпы көлемі шамамен $ 5,6 млн құрады. Бүгінгі таңда Қазақстанда 400-ге жуық белсенді экспорттаушылар бар екенін ескере отырып, біз экспорттық әлеуетті дамыту үшін оларға BUCE арқылы өнімдерді сатуға көмектесуіміз керек. Биржаның отандық экспорттаушыларының тізіміне DOC Co.LTD, SF Talant, AVIKS GROUP, Балхан, Қазақмыс корпорациясы, Ақтөбе рельс-арқалық зауыты, Кентау трансформатор зауыты, Орал трансформатор зауыты, BARK Technology сияқты компаниялар кіреді. «,» Радуга «, KSP Steel, IT&M,» PC «AGF Group», «ELTO Energy Systems», «Шай орталығы» және басқалары.
Беларусь неге қазақстандық тауарларды импорттауға мүдделі?
Беларусь тарапының қызығушылығына бірнеше себеп бар. Біріншіден, Беларуссияның өзінде көптеген отандық тауарларға қажеттілік бар. Мысалы, қазақстандық металдарда, мұнай, астық және басқаларында. Біздің болжамымыз бойынша, бұл қажеттілік артады. Қазір Беларуссияда толық циклді жоғары технологиялық агроөнеркәсіп өндірісін ұйымдастыру жобасы жүзеге асырылуда: астықты терең қайта өңдейтін зауыт салынады, мүмкін біз осы кәсіпорында қазақстандық астықты экспортқа шығарамыз. Екінші себеп – Беларусь әмбебап тауар биржасының имиджі мен тартымдылығының көбірек қатысушы елдерді тарту арқылы жоғарылауы. Үшіншіден, сауда алаңы бола отырып, Беларусь тауар биржасы өз платформасы арқылы транзакциялар жасау арқылы пайда табуға мүдделі. Биржадағы комиссия мәміле сомасының 0,5% -нан аспайды, бұл біздің экспорттаушылар үшін сауданы ұйымдастыру және шетелдік сатып алушыларды іздеу үшін биржаға аз ғана комиссия болып табылады.
Сауда-саттық биржалары форматындағы ынтымақтастық болашақта экспорт көлемінің өсуіне қалай әсер етеді?
Тауар биржасы – сатушылар мен сатып алушылардың кездесетін орны. Егер қазақстандық экспорттаушылар тауарларын баға мен сапада бәсекеге қабілетті осы биржада орналастырса, сатып алушылар көп ұзамайды. Қазақстан мен Беларусьтің ЕАЭО-да болуын ескерсек, біздің жолымызда ешқандай кедергі жоқ. Біз өз экспортымызды жылжыту үшін барлық мүмкіндікті пайдалануымыз керек, барлық мүмкін арналарды пайдалануымыз керек. Біздің алдымызда экспорт көлемін ұлғайту міндеті тұр. Сондықтан Беларуссия тауар биржасы қазақстандық өнімді жылжыту алаңына айналуы мүмкін. Мәселен, аграрлық секторда Қазақстанда бидай, ұн және ірі қара еті көп өндіріледі. Ал Беларуссияның әмбебап тауар биржасында ұн мен жарма үлесі құны бойынша $ 1,48 млн, ал ет – $ 12,12 млн ауылшаруашылық өнімдерінің құрылымында.
Посткеңестік компаниялар беларуссиялық сауда алаңын еуропалық нарыққа шығу үшін шынымен қолдана ма?
Беларусь бүгінде әлемнің 170-тен астам елімен сауда қатынастарын жүргізуде, оның ішінде сауда 60-тан астам елмен тауар биржалары арқылы жүзеге асырылады. Беларусьтің негізгі сауда серіктесі – Ресей, ол Беларуссия экспортының 40,3% құрайды. Еуропалық Одақ тауар айналымында екінші орында, ол экспорттың 27,1% және импорттың бестен бірін құрайды. Еуропалық Одақтағы Беларуссия өнімдерінің негізгі импорттаушылары Ұлыбритания, Польша, Германия, Литва, Нидерланды, Латвия, Бельгия және Норвегия болып табылады.
Биржада Ресей, Литва – 429, Латвия – 352, Украина – 233, Эстония – 147, Қазақстан – 56, Әзірбайжан – 33, Өзбекстан – 29, Грузия – 33, Армения – 11, Түрікменстан – 5, Қырғызстаннан – 2247 компания ұсынылған. 9 және Тәжікстан – 9. Жыл сайын биржада шамамен 2,1 млрд долларға жуық 400 мың транзакция жасалады, олардың шамамен 25% экспорттық операциялар болып табылады.
– Какие товары из Казахстана интересны ЕС?
көмір мен қара және түсті металлургия өнімдерін (жіксіз құбырлар, прокат, ферроқорытпалар және алюминий) сатуға қызығушылық бар. Бұл ЕО елдерінде сұранысқа ие тауарлар. Беларусь тауар биржасының сайтына қатысу қазақстандық компаниялар үшін тиімді және перспективалы. Бұл саудаланатын тауарлардың үлкен тізбесімен, шетелдік компаниялардың белсенді қатысумен, дамыған инфрақұрылыммен, сатып алуға қатысушылар үшін кепілдіктердің қол жетімділігімен, сондай-ақ көлемнің 0,1-0,5% ауқымында сауда-саттықты ұйымдастырудағы арзан тарифтерімен байланысты.
Беларусь компаниялары біздің тауар биржаларымызға қызығушылық білдіре ме? Егер жоқ болса, неге?
Бүгінгі таңда Қазақстанда 18 тауар биржасы жұмыс істейді және соңғы жылдары биржалық сауда айналымы айтарлықтай өсті. Статистика комитетінің мәліметтері бойынша, 2019 жылы 50 мыңнан астам биржалық операциялар аяқталды, олардың айналымы 1,44 трлн теңгені құрады. Қазақстанда биржалық сауданың едәуір көлемі екі негізгі бағыт бойынша жүзеге асырылады. Бірінші: белсенді биржалық сауда-саттық тауар биржалары арқылы сатуға міндетті 9 биржалық тауарлардың тізіміне сәйкес өткізіледі. Бұл көмір, бидай, арпа, картоп және басқалар. Сонымен қатар, қазіргі уақытта транзакциялардың басым көпшілігі биржаның қазақстандық қатысушылары арасында жасалады. Екінші: қазақстандық жер қойнауын пайдаланушылар ағымдағы сатып алуларды ашық тауар биржалары арқылы жүзеге асырады. Кеңсе тауарларынан бастап ірі өнеркәсіптік жабдықтарға дейін тауарлардың кең ассортименті сатып алынады.
Бұл жағдайда белоруссиялық компанияларға өз тауарларын жер қойнауын пайдаланатын ірі компаниялар үшін Қазақстанның тауар биржалары арқылы сату тиімді болады. Сонымен қатар, Қазақстанда кейбір өнімдерде өнім тапшылығы байқалады. Мысалы, табиғи жағдайға байланысты бізде орман мөлшері шектеулі. Сондықтан біз Беларуссиядан орман өнімдерін импорттауға қызығушылық танытамыз, сол жерден өңдеуші өнеркәсіп құруға болады. Мысалы, жиһаз, құрылыс материалдары өндірісі және басқалары.
Мариам Бижикеева
Kapital.kz