Дайджест мазмұны
- 2020 күзінің экономикалық болжамы: қалпына келтіру тоқтатылды, себебі пандемияның қайта басталуы белгісіздікті күшейтеді
- ДСҰ алаңында балық аулау субсидиялары жөніндегі келісімнің жиынтық мәтінінің қайта қаралған жобасы ұсынылды
- 2020 жылы Демпингке қарсы шаралар жөніндегі комитетінің бірінші отырысы өтті
- ДСҰ Бас директорының орынбасары А. Вульф ДСҰ-ның СФС жөніндегі келісімінің қауіпсіз тамақ өнімдері саудасына жәрдемдесудегі орталық рөлін атап көрсетеді
- Гонконг АҚШ-тың шығу тегінің таңбалануына қатысты талаптарын бұзғаны туралы шағым түсіруде
- ДСҰ Бас директорының орынбасары А. Вульф ХЭБ-тің жануарлар саудасы мен денсаулығы бойынша екі жаңа жарияланымын атап өтті
- ДСҰ-ның жаңа құжатында сауда мен жануарлардан пайда болатын аурулардың таралуы арасындағы байланыс зерттелуде
2020 күзінің экономикалық болжамы: қалпына келтіру тоқтатылды, себебі пандемияның қайта басталуы белгісіздікті күшейтеді
Коронавирустық пандемия әлемдік экономика мен ЕО экономикасы үшін өте ауыр экономикалық және әлеуметтік салдары бар үлкен соққы болып табылады. Еуропадағы экономикалық белсенділік жылдың бірінші жартыжылдығында қатты соққыға жығылды және үшінші тоқсанда күрт қалпына келді, себебі тежеу шаралары біртіндеп жойылды. Алайда, соңғы апталарда пандемияның қайта басталуы сәтсіздікке әкеледі, өйткені ұлттық билік оның таралуын шектеу үшін денсаулық сақтаудың жаңа шараларын енгізуде. Осы эпидемиологиялық жағдайға байланысты өсу болжамдары белгісіздік пен тәуекелдердің өте жоғары деңгейіне ұшырайды.
2020 жылғы күздің экономикалық болжамында еуро аймағының экономикасы 2020 жылы 7,8 % қысқарады, содан кейін 2021 жылы 4,2 % және 2022 жылы 3% өседі деп күтілуде. Бұл ретте ЕО экономикасы 2020 жылы 7,4% қысқарады, содан кейін 2021 жылы 4,1% және 2022 жылы 3% қалпына келеді. 2020 жылдың жазына арналған экономикалық болжаммен салыстырғанда, еуро аймағы үшін де, ЕО үшін де өсу болжамы 2020 жылға сәл жоғары және 2021 жылға төмен. Еуро аймағында да, ЕО-да да өндіріс көлемі 2022 жылы өзінің пандемиялыққа дейінгі деңгейіне дейін қалпына келмейді.
Қоғамдық денсаулық сақтаудың қатаң шараларын талап ететін және экономика үшін ауыр және ұзақ мерзімді салдарға әкеп соғатын негізгі қауіп пандемияның өршуіне байланысты. Бұл пандемияның дамуының екі балама жолының сценарийлерін – неғұрлым қолайлы және аз қолайлы – және олардың экономикалық салдарын талдауға себеп болды. Сондай-ақ, экономикада пандемиядан қалған тыртықтар, мысалы, банкроттық, ұзаққа созылған жұмыссыздық және жеткізілімнің бұзылуы тереңірек және маңызды болуы мүмкін. Егер әлемдік экономика мен сауда болжанғаннан аз дәрежеде жақсарса немесе саудадағы қазіргі шиеленіс күшейсе, еуропалық экономикаға теріс әсер етуі мүмкін. Қаржы нарығындағы стресс мүмкіндігі – бұл тағы бір қауіп, бірақ оны азайтуға болады.
Пандемияның экономикалық салдары ЕО елдері бойынша әр түрлі, оны қалпына келтіру перспективалары туралы да айтуға болады.
Оң жағы – NextGenerationEU, ЕО-ны экономикалық қалпына келтіру бағдарламасы, оның ішінде қалпына келтіру және тұрақтылық қоры, болжанғаннан гөрі ЕО экономикасының күшті өсуін қамтамасыз етуі мүмкін.
ЕО мен Ұлыбритания арасындағы сауда келісімі 2021 жылдан бастап ЕО экономикасына ДСҰ-ның неғұрлым қолайлы режимінің қағидаларына негізделген Ұлыбритания мен ЕО саудасының болжамды базалық деңгейімен салыстырғанда оң әсер етеді.
2020 жылғы 2 қарашада делегация басшылары деңгейінде өткен кездесуде келіссөз тобының төрағасы Елші Сантьяго Уиллс (Колумбия) балық аулау субсидиялары жөніндегі келісімнің жиынтық мәтінінің қайта қаралған жобасын ұсынды.
Жалғасып жатқан COVID-19 пандемиясын және онымен байланысты тежеу жөніндегі шараларды ескере отырып, төраға келіссөздер процесін жалғастыру жөніндегі нақты жоспарлар әзірлене салысымен ДСҰ мүшелеріне хабарланатынын атап өтті.
Сонымен қатар, жоспарланған кездесулер тобында ДСҰ мүшелері шешілмеген мәселелерді, оның ішінде егер кеме немесе оператор заңсыз, хабарланбайтын немесе реттелмейтін балық аулаумен; бағаланбаған балық қорымен, дауларды шешумен және нарықты қорғаумен; дамушы және аз дамыған мүше елдер үшін ерекше және сараланған режиммен айналысатыны анықталған жағдайда субсидиялауға тыйым салудың ұзақтығына қатысты мәселелерді қосымша талқылайтын болады.
ДСҰ мүшелері пандемия келіссөздердің аяқталу мерзіміне қалай әсер етуі мүмкін екенін талқылауды жалғастыруда.
Анықтамалық:
ДСҰ–ның 11-ші Министрлік конференциясында министрлер 2020 жылы заңсыз, хабарланбайтын және реттелмейтін балық аулауға субсидияларды қоспағанда және дамушы және аз дамыған елдер үшін ерекше және сараланған режиммен артық қуаттар мен балық аулаудың пайда болуына ықпал ететін мемлекеттік қолдаудың белгілі бір нысандарына тыйым салатын ережелер туралы келісім жасасуға келісті.
2020 жылы Демпингке қарсы шаралар жөніндегі комитетінің бірінші отырысы өтті
2020 жылғы 28 қазанда демпингке қарсы шараларды қолдану саласындағы жаңа немесе қабылданған нормативтік-құқықтық актілер туралы ДСҰ мүшелерінің хабарламаларын қарау мақсатында Демпингке қарсы шаралар жөніндегі ДСҰ комитетінің (бұдан әрі – Комитет) бірінші отырысы өтті. Осылайша, Комитет отырысы осы жылы бірінші рет өтті, өйткені сәуір айында жоспарланған жиналыс COVID-19 пандемиясына байланысты тоқтатылды.
Комитет шеңберінде тараптар демпингке қарсы шаралар туралы: тергеуге бастамашылық ету, демпингке қарсы уақытша және тұрақты баждарды енгізу және қолданыстағы демпингке қарсы шараларды қайта қарау олардың жартыжылдық хабарламаларын қарау кезінде ДСҰ-ның басқа мүшелерінің демпингке қарсы шараларды қолдану тәжірибесі туралы мәселелерді көтерді.
ДСҰ-ның санитарлық және фитосанитарлық шаралар жөніндегі келісімінің (СФС) 25 жылдығына арналған іс-шарада Бас директордың орынбасары Алан Вульф азық-түлік қауіпсіздігі ДСҰ-ның барлық мүшелерінің негізгі алаңдаушылығы болып қала беретін уақытта келісім бұрынғыдан да өзекті екенін айтты. Вулф қатысушыларды келесі 25 жылдағы проблемаларды алдын-ала білуге және сындарлы шешімдер табу үшін ашық пікірталастар өткізуге шақырды.
А.Вульф сондай-ақ ДСҰ СФС бойынша келісім сияқты өзінің 25 жылдығын атап өтетінін атап өтті. 1995 жылдан бастап әлем түбегейлі өзгерді, бірақ ДСҰ-ның барлық 164 мүшесі үшін тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі маңызды мәселе болды және болып қала береді. Осы себепті, сондай-ақ барлығының азық-түлік қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қауіпсіз сауданы алға жылжыту мақсатында СФС келісімі ДСҰ-да шекара арқылы қауіпсіз тамақ өнімдерін сатуға ықпал етуде басты рөл атқарады.
СФС жөніндегі келісім саудадағы қажетсіз кедергілерді болдырмауға ұмтыла отырып, денсаулықты қорғау және тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажеттілігін мойындайды. ДСҰ мүшелері көптеген екіжақты және аймақтық сауда келісімдеріне қатысады, олардың көпшілігі СФС тарауларын қамтиды, олардың көпшілігі тараптардың СФС келісімінің қағидаттарына адалдығын растаудан басталады.
СФС келісімі бойынша жұмыс әлі аяқталған жоқ. Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін, жануарлар мен өсімдіктердің денсаулығын жақында зерттеу адам денсаулығына және СФС шараларының экономикалық маңыздылығына әсер етті. ДСҰ мәліметтері бойынша 2020 жылға қарай 600 миллион адам жұқтырған тамақты жегеннен кейін ауырады және олардың 420 000-ы жыл сайын қайтыс болады. 2019 жылы Дүниежүзілік банк табысы төмен және орташа деңгейдегі елдердегі қауіпсіз емес тамақ өнімдерінің құнын 95,2 миллиард АҚШ долларынан астам деп бағалады. ХЭБ мәліметтері бойынша, 2016 жылы жануарлардың ауруына байланысты мал шаруашылығындағы шығындар жылына шамамен 300 миллиард долларды құрады. 2018 жылы ЭЫДҰ антибиотиктерге төзімділік жылына орта есеппен 3,5 миллиард долларға дейін шығын әкелуі мүмкін деп тапты. ФАО 2019 жылы Дүниежүзілік ауылшаруашылық өндірісінің 20-40 пайызы зиянкестерге байланысты жыл сайын жоғалады, өсімдік аурулары әлемдік экономикаға шамамен 220 миллиард АҚШ долларын, ал инвазивті жәндіктерге шамамен 70 миллиард АҚШ долларын құрайды деп есептейді.
СФС қауіптерінің жойқын салдары болуы мүмкін. Азық-түлік қауіпсіздігі, жануарлар мен өсімдіктер денсаулығы талаптарын қанағаттандыру үшін шектеулі әлеует көбінесе дамушы елдердегі өндірушілер үшін ауылшаруашылық саудасындағы негізгі кедергілердің бірі болып табылады. Осы проблемаларды мойындай отырып, ДСҰ ФАО, ХЭБ, ДДСҰ және Дүниежүзілік банк тобымен бірге экономикалық дамуды арттыру тәсілін ұсына отырып, дамушы елдердің үкіметтері мен жеке секторды СФС олқылықтарын жоюға қолдау көрсету үшін стандарттар мен сауданы дамыту құралдарының қорын (STDF) құрды.
СФС комитетінің сауда мәселелерін шешудегі рөлін асыра бағалау қиын. 1995 жылдан бастап СФС комитетінде көтерілген мәселелердің жартысынан көбі шешілді немесе ішінара шешілді. Мүшелердің қатысуы, әсіресе дамушы елдер үшін айтарлықтай оң экономикалық салдарға ие болды. Нақты сауда мәселелерін талқылау, тіпті оларды шешу қиын болса да, мүшелерге реттеу тәсілдері, олардың саудаға әсері туралы диалогқа қатысуға және болашақта жақындасуға ықпал ететін озық тәжірибелер туралы ақпарат таратуға мүмкіндік береді.
СФС келісімі және оның орындалуын жақсарту үшін мүшелер қабылдаған қосымша шешімдер мен ұсыныстар сауда мәселелерін болдырмауға және шешуге арналған көптеген құралдарды ұсынады. Олар Комитет 2018 жылы қабылдаған СФС сұрақтарын басқару үшін мүшелерге қолжетімді Құралдар каталогында жинақталған.
Гонконг АҚШ-тың шығу тегінің таңбалануына қатысты талаптарын бұзғаны туралы шағым түсіруде
Гонконг ДСҰ-ға АҚШ-тың Гонконгта өндірілген тауарларға салынатын шығу белгілеріне қатысты талаптарға қатысты АҚШ-пен дау бойынша консультациялар өткізу туралы өтінішпен жүгінді. Сұрау салуды ДСҰ мүшелеріне 3 қарашада жолдады.
2020 жылғы 11 тамызда АҚШ-тың Кедендік және шекаралық бақылау қызметі (USCBP) 2020 жылғы 25 қыркүйектен кейін Гонконгта өндірілген тауарлардың шығу тегі «Қытай» екенін көрсететін таңбалау болуы керек деген хабарлама жариялады. Кейінгі хабарламада USCBP бұл талапты орындау мерзімін 2020 жылдың 10 қарашасына дейін ұзартты.
1930 жылғы тарифтер туралы Заңның 304-бөлімі АҚШ-қа әкелінетін американдық емес өнімдерді «АҚШ-тағы соңғы сатып алушыға тауардың шыққан елінің ағылшынша атауын көрсететін етіп» белгілеуді талап етеді. 2020 жылғы 11 тамызда жарияланған хабарламада айтылғандай, шығу тегі туралы қайта қаралған талаптар енгізілгенге дейін АҚШ Гонконгта өндірілген тауарларды олардың шығу тегі «Гонконг» екенін көрсете отырып, таңбалауға рұқсат берді. Гонконгтан шыққан тауарларға қатысты АҚШ-тың бұрынғы режимі АҚШ-қа ДСҰ-ның басқа мүшелерінің, оның ішінде жеке кедендік аумақтар болып табылатын мүшелерді осы аумақтардың ағылшын атауын қолдана отырып, таңбалауға рұқсат беретіндігіне сәйкес келді.
Гонконг жоғарыда сипатталған шаралар АҚШ-тың қамтылған келісімдердің көптеген ережелері бойынша міндеттемелеріне, соның ішінде басқаларына сәйкес келмейді деп алаңдайды:
1. ГАТТ 1994 I:1 бап;
2. ГАТТ 1994 IX:1 бап;
3. ГАТТ 1994 Х: 3(а) бабы;
4. Тауарлардың шығу ережелері туралы келісімнің 2 (c) бабы;
5. Тауарлардың шығу ережелері туралы келісімнің 2 (d) бабы;
6. Тауарлардың шығу ережелері туралыкКелісімнің 2 (е) бабы;
7. Саудадағы техникалық кедергілер жөніндегі келісімнің 2.1-бабы.
Бас директордың орынбасары Алан Вульф 2020 жылғы 4 қарашада Дүниежүзілік жануарлар денсаулығын сақтау ұйымының (ХЭБ) екі жаңа жарияланымын шығаруға арналған виртуалды іс-шарада сөз сөйледі.
Іс-шарада жануарлар денсаулығы мен саудаға арналған екі жарияланым ұсынылды: (i) ХЭБ-тің «Жануарлар мен жануарлардан алынатын өнімдердің қауіпсіз саудасын қамтамасыз ету» ғылыми-техникалық шолуы; және (ii) ХЭБ-тің 2020 «Халықаралық сауда үшін ветеринариялық қызметтердің талап етілетін құзыреті» техникалық бабы. Екі басылым да жануарлар мен жануарлардан алынатын өнімдердің қауіпсіз саудасына ықпал етудің маңыздылығын, сондай-ақ ветеринарлық қызметтердің саудада шешуші рөлін атап өтеді. Бұдан басқа, жарияланымдарда қауіпсіз сауданы қамтамасыз етуге арналған практикалық тәжірибе мен құралдар, атап айтқанда, сауда-саттықтың негізінде жатқан халықаралық сауда ережелері мен халықаралық стандарттар шеңберінде қамтылады.
ДСҰ Хатшылығы жануарлардан пайда болатын аурулардың таралуына байланысты сауда мәселелері туралы жаңа ақпараттық жазбаны жариялады. Жазбада осы проблемаларды шешу үшін қолданылатын халықаралық шеңберлер, сондай-ақ жануарлар мен жануарлардан алынатын өнімдерді, соның ішінде жабайы жануарларды қауіпсіз сатуды қамтамасыз ету бойынша ағымдағы күш-жігер көрсетілген.
Есепте санитарлық және фитосанитарлық шаралар жөніндегі Комитет (СФС) ДСҰ мүшелері ақпаратпен алмасып, COVID-19 және басқа да зооноздар қаупін азайту үшін қабылданған СФС шараларына қатысты өз тәсілдерін талқылай алатын форум болып табылады, ал ДСҰ-ның басқа комитеттері байланысты мәселелерді талқылау үшін форумдар функцияларын орындай алады. СФС комитеті сонымен қатар мүшелерге басқа мүшелердің СФС шараларына түсініктеме беруге және озық тәжірибе туралы тиісті ақпаратпен және ғылыми деректермен алмасуға мүмкіндік беретін, осы саладағы реттеу сапасын арттыруға көмектесетін және сауда шараларының жануарлардан пайда болатын аурулармен күресуге ықпал етуін қамтамасыз ететін «алқалық бағалау тетігін» қамтамасыз етеді.
Басылымда сондай-ақ жануарлардан пайда болатын аурулармен байланысты қауіптерді басқару үшін Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ), Біріккен Ұлттар Ұйымының Азық-түлік және ауылшаруашылық ұйымы (ФАО) және Дүниежүзілік жануарлар денсаулығын сақтау ұйымы (ХЭБ) сияқты басқа халықаралық ұйымдармен көп салалы ынтымақтастық қажет екенін мойындалады.
ДДСҰ және ХЭБ мәліметтері бойынша, COVID-19 пандемиясына халықаралық жануарлар мен жануарлардан алынатын өнімдер саудасы емес, адамнан адамға берілу арқылы қолдау көрсетіледі. Жануарлар мен жануарлардан алынатын өнімдерді сату, егер халықаралық стандарттар негізінде қатерді азайту жөніндегі шаралар қолданылса, қауіпсіз жүзеге асырылуы мүмкін. Алайда, құжатта айтылғандай, жануарлар мен жануарлардан алынатын өнімдерді, жабайы жануарларды қоса алғанда сатумен байланысты қауіптер, егер жануарлар ауруларының қауіп-қатері бақыланбаса және қадағаланбаса артуы мүмкін.
Есепте қолданыстағы нұсқаулықтарды енгізу және нақты қауіп факторларына арналған егжей-тегжейлі стандарттар мен нұсқаулықтарды әзірлеу ұлттық, аймақтық және жаһандық қоғамдық, ветеринарлық және экологиялық денсаулық сақтау жүйелерінің жақсы дайындалғанын және ынтымақтастық үшін берік негізге ие болуын қамтамасыз ету үшін халықаралық деңгейде қатысуды, сондай-ақ инвестицияларды қажет етеді деген қорытынды жасалды.
Есеп келесі сілтеме бойынша табылуы мүмкін: https://www.wto.org/english/tratop_e/covid19_e/resilience_report_e.pdf