Дайджест мазмұны - "QazTrade" сауда саясатын дамыту орталығы" АҚ
Санкциялық шектеулер жағдайында бизнесті ақпараттандыру

Дайджест мазмұны

  • ДСҰ мүшелері МК-12 қарсаңында балық аулауға субсидиялар және басқа да мәселелер бойынша күзгі келіссөздерге бағыт алды
  • Қызметтер саудасының құлдырауы сапарлар көлемінің қысқаруына қарай сақталады, ал басқа қызмет көрсету секторлары әртүрлі көрсеткіштерді көрсетеді
  • АҚШ қызмет көрсету саласын ішкі реттеу жөніндегі келіссөздерге қосылуда
  • ДСҰ мүшелері сауда рәсімдерін жеңілдету туралы келісімнің міндеттемелерін орындау бойынша ілгерілеудің барын атап өтті
  • ДСҰ «COVID-19» пандемиясымен күрестегі аса маңызды тауарларға қатысты сауда рәсімдерін жеңілдету жөніндегі кедергілер мен шаралар тізбесін жариялады
  • Мүшелер сауда және экологиялық тұрақтылық туралы MK12 декларациясының жобасын қарады
  • ТРИПС кеңесі COVID-19-ға жауап ретінде зияткерлік меншік ұсыныстарын талқылауды жалғастырады

ДСҰ мүшелері МК-12 қарсаңында балық аулауға субсидиялар және басқа да мәселелер бойынша күзгі келіссөздерге бағыт алды

23 шілдеде ДСҰ-ның барлық делегациялары басшыларының кездесуінде Бас директор Оконджо-Ивеала мүшелерді балық аулау субсидиялары, ауыл шаруашылығы және пандемияға қарсы шаралар сияқты салаларда келісімдерге қол жеткізу үшін жоспарланған 12-ші министрлік конференциясының (МК-12) келіссөздеріне назар аударуға шақырды.

Зияткерлік меншік құқықтарының сауда аспектілері жөніндегі келісім бойынша (ТРИПС жөніндегі кеңес) COVID-19-ға байланысты вакциналарға, терапевтік және диагностикалық құралдарға қатысты Зияткерлік меншікті стандартты қорғаудан бас тарту жөніндегі кеңес отырысы шеңберінде ол мүшелерді «кідіріссіз әрекет етуге шақырды – адамдардың өміріне қауіп төнуде».

Ерекше және сараланған режимге келетін болсақ, Бас директор Оконжо-Ивеала бұл ДСҰ келісімдерінің «орталық қағидасы» екенін атап өтті.

Ол, сондай-ақ, делегацияларды МК-12-ден кейінгі жұмыс бағдарламасы осы бағытта алға жылжуы үшін дауларды реттеу жүйесінде көргісі келетін реформалар туралы жалпы түсінік алуға шақырды.

Ережелер бойынша келіссөздер тобының төрағасы, Елші Сантьяго Уиллс (Колумбия) балық аулауға арналған субсидиялар туралы келіссөздердің «қорытынды шеңбері» үшін екі сатылы процестің жоспарларын белгіледі. Бірінші кезеңде негізгі назар мәтінді ұжымдық жақсарту үшін мүшелер арасындағы келіспеушіліктерге аударылады, содан кейін оның негізінде жол бойынша келіссөздер өтеді. Ол, сондай-ақ, мүшелер қараша айының басынан кешіктірмей келісім мәтінін толық келісуге ұмтылуы керек екенін атап өтті.

Қызметтер саудасының құлдырауы сапарлар көлемінің қысқаруына қарай сақталады, ал басқа қызмет көрсету секторлары әртүрлі көрсеткіштерді көрсетеді

Әлемдік қызметтер саудасының дамуы 2021 жылдың бірінші тоқсанында баяулады, туристік қызметтер көлемінің төмендеуіне байланысты 2020 жылға дейін 21%-ға төмендегеннен кейін жылдық 9%-ға төмендеді. COVID-19 жаңа сорттары халықаралық сапарлардың қалпына келуіне кедергі келтірді; дегенмен, көлік қызметтері сияқты басқа секторлар қалпына келе бастайды, аймақтар арасындағы айырмашылықтар вакциналардың біркелкі бөлінбеуіне және пандемияға байланысты шектеулердің әр түрлі жеңілдеуіне байланысты.

Саяхаттарға байланысты қызмет көрсету секторы ең көп зардап шекті, ол жылдық есептеу бойынша 2020 жыл 2021жылдың бірінші тоқсанында да жыл сайын 62%-ға төмендеді. 2021 жылдың алғашқы үш айында Азияда күрт құлдырау байқалды (-67%). Латын Америкасы мен Кариб бассейнінде халықаралық туристердің шығындары 71%-ға азайды, онда пандемияға дейін сапарлардың кірісі қызметтердің жалпы экспортының 43% құрады.

Көлік секторы, керісінше, тез қалпына келеді. Көлік қызметтерінің әлемдік экспорты 2020жылдың төртінші тоқсанында жыл сайын 14%-ға төмендеді, бірақ 2020 жылдың бірінші тоқсанында 2021 жылдың мәніне оралды.

Құрылыс, рекреациялық, құқықтық және қаржылық қызметтер сияқты басқа да Қызметтердің көлемі ағымдағы жылдың бірінші тоқсанында орташа есеппен 6%-ға өсті. Компьютерлік қызметтердің көлемі жыл сайын 19%-ға өсті.

Соңғы деректер сондай-ақ 2021 жылғы қаңтар-мамыр аралығында көптеген елдердің көрсетілетін қызметтері экспортының жиынтық құны 2019 жылғы деңгейден едәуір төмен болып қалғанын көрсетеді. Күрт төмендеу, атап айтқанда, Австралияда (-36%) және Угандада (-29%) тіркелді.

АҚШ пен Ресей Федерациясында көрсетілетін қызметтер экспортының көлемі екі жыл бұрынғы мәндермен салыстырғанда тиісінше 19%-ға және 17%-ға төмендеді. Қытай қызметтерінің экспорты, керісінше, көлік, компьютер және бизнес қызметтерінің экспорты есебінен 23%-ға өсті. Еуропа елдерінде біркелкі емес көрсеткіштер бар. Люксембург қызметтерінің экспорты қаржылық қызметтер есебінен 13%-ға өсті, ал аймақтағы туристік қызметтердің ірі экспорттаушылары қиындықтарды жалғастыруда.

АҚШ қызмет көрсету саласын ішкі реттеу жөніндегі келіссөздерге қосылуда

20 шілдеде келіссөздерге қатысушылардың кездесуі аясында АҚШ қызмет көрсету саласын ішкі реттеу жөніндегі келіссөздерге қосылатындықтарын мәлімдеді. Қазіргі уақытта ДСҰ мүшелерінің үштен бірінен астамы (64) қызмет көрсетушілерге арналған лицензиялық және біліктілік талаптары мен рәсімдеріне, сондай-ақ техникалық стандарттарға қатысты жаңа ережелер жасау үстінде. Қорытынды қарашаның соңғы аптасында өтетін 12-ші министрлік конференциясында (МК12) шығарылады деп күтілуде.

АҚШтың қатысуы

АҚШ келіссөздерді мұқият бақылағаннан кейін олар MK12 келісіміне қол жеткізу үшін басқа қатысушыларға қосылып, ашықтық пен реттеу процестерін жақсартудың артықшылықтарын атап өтті. АҚШ, сонымен қатар, жұмысшылар үшін экономикалық мүмкіндіктерді кеңейтуде ерлер мен әйелдер арасындағы кемсітпеу туралы ереженің маңызды рөлін атап өтті. Бұл ДСҰ ережелерінде осындай ереже болған бірінші жағдай болады.

АҚШ ДСҰ-ның басқа мүшелерін бүкіл әлемдегі қызмет көрсетушілердің артықшылықтарын кеңейту үшін келіссөздерге қосылуға шақырды және қатысушыларды ДСҰ-ның жетекші мүшелерінің басым көпшілігінің келіссөздерге қосылуына үлкен мақсат қоюға шақырды.

ДСҰ мүшелері сауда рәсімдерін жеңілдету туралы келісімнің міндеттемелерін орындау бойынша ілгерілеудің барын атап өтті

20 шілдеде ДСҰ мүшелері сауда рәсімдерін оңайлату жөніндегі комитеттің отырысында ағымдағы жылдың соңына дейін орындалуы тиіс сауда рәсімдерін оңайлату жөніндегі міндеттемелерді назарға алды. Сондай-ақ, мүшелер сауда рәсімдерін жеңілдету туралы келісімге (СРЖК) алғашқы шолу бойынша жұмысын жалғастырды.

ДСҰ Хатшылығы ұсынған жаңартылған ақпаратқа сәйкес, 36 мүше 2021 жылғы 1 шілдеден 31 желтоқсанға дейінгі кезең ішінде СРЖК шеңберінде (сауда рәсімдерін жариялау немесе тез бұзылатын тауарларды шығаруды жеделдету сияқты) 136 міндеттемені орындау мерзімдері бойынша міндеттемелер қабылдады. 2022 жылдың соңына дейін бұл сан 74-тен 389 мүшеге дейін ұлғаюы тиіс.

Бұл мерзімдер олар бұрын СРЖ комитетін хабардар еткен мүшелердің өздері белгілеген кестелерге негізделген. Дамушы мүше елдер және аз дамыған елдер (АДЕ) қандай міндеттемелерді бірден (А санаты), өтпелі кезеңнен кейін (В санаты) немесе әлеуетті өсіруде көмек пен қолдау алғаннан кейін (С санаты) өз бетінше анықтай алады. Дамыған елдер СРЖК-ның барлық міндеттемелерін 2017 жылғы 22 ақпанда күшіне енгеннен кейін дереу орындауға тиіс еді.

СРЖ комитетінің келесі ресми отырысы 19-21 қазанға жоспарланған. Техникалық көмек және қолдау бойынша арнайы сессия 21 қазанда өтеді.

ДСҰ «COVID-19» пандемиясымен күрестегі аса маңызды тауарларға қатысты сауда рәсімдерін жеңілдету жөніндегі кедергілер мен шаралар тізбесін жариялады

ДСҰ Хатшылығы вакциналарды, терапиялық және фармацевтикалық препараттарды, диагностикалық құралдар мен медициналық құрылғыларды өндіру, бөлу және мақұлдау кезінде пайдаланылатын компоненттерді қоса алғанда, COVID-19-ға қарсы күрестегі аса маңызды тауарларға қатысты саудамен байланысты кедергілер мен сауда рәсімдерін жеңілдету жөніндегі шаралардың болжамды тізбесін шығарды. Тізім 21 шілдеде Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ) мен ДСҰ арасында тең қолжетімділікті қамтамасыз ету мақсатында COVID-19-ға қарсы вакциналар өндірісінің көлемін ұлғайту мәселесі бойынша жоғары деңгейдегі диалог қарсаңында жарияланды.

Бағдарлы тізбе баяндамашылардың 2021 жылғы 2 маусымдағы COVID-19 пандемиясы кезіндегі реттеу саласындағы ынтымақтастық мәселелері жөніндегі ДСҰ вебинарында және 2021 жылғы 29 маусымдағы COVID-19 вакцинасын жеткізу тізбектері және реттеудің транспаренттілігі жөніндегі ДСҰ симпозиумында айтылған анықталған проблемалар мен ұсыныстарға негізделген.

Тізбеден туындайтын жалпы тақырып бүкіл әлемде COVID-19-ға қарсы тауар өндіру қуатын тез арттыру мақсатында бірінші қажеттіліктегі тауарлар мен материалдарды тиімді және жедел өткізу қажеттілігі болып табылады. Бір компоненттің шығарылуын кешіктіру COVID-19 вакцинасын өндірудің жаһандық интеграцияланған жеткізілім тізбегін ескере отырып, вакцина өндірісін едәуір баяулатуы немесе тіпті тоқтатуы мүмкін.

Хатшылықтың «Саудаға байланысты кедергілер мен COVID-19-ға қарсы күресте маңызды тауарларға қатысты сауданы жеңілдету шаралары» тізімін мына жерден табуға болады:

https://www.wto.org/english/tratop_e/covid19_e/bottlenecks_report_e.pdf

Мүшелер сауда және экологиялық тұрақтылық туралы MK12 декларациясының жобасын қарады

19 шілдеде Сауда және экологиялық тұрақтылық мәселелері жөніндегі жаңа бастамаға қатысқан ДСҰ мүшелері бірлескен мәлімдеменің ықтимал ережелері бойынша өздерінің алғашқы түсініктемелерін ұсынды, қатысушылар оны осы жылдың соңында 12-ші министрлік конференциясында (МК12) жариялауға үміттенеді.

Сауда және экологиялық тұрақтылық мәселелері (TESSD) бойынша құрылымдалған пікірталастардың үшінші отырысында ұсынылған Министрлер мәлімдемесі ережелерінің жобасында климаттың өзгеруіне және басқа да экологиялық проблемаларға байланысты проблемаларды шешудегі сауда саясатының рөлі атап көрсетіледі. Сондай-ақ, онда 2022 жылға арналған TESSD аясында алдағы жұмыс пен талқылау мақсаттарына қатысты міндеттемелер көрсетілген.

2020 жылғы қарашада іске қосылған TESSD жобасы Сауда және қоршаған орта жөніндегі комитеттің және ДСҰ-ның басқа да тиісті комитеттері мен органдарының ағымдағы жұмысын толықтыруға арналған. Бастама ашықтыққа және ақпарат алмасуға жәрдемдесуге, ДСҰ шеңберінде алдағы жұмыс үшін салаларды айқындауға, техникалық көмек қажеттіліктерін қолдауға және әсіресе неғұрлым төмен дамыған елдер үшін әлеуетті өсіруге және ДСҰ қызметінің әртүрлі салаларында экологиялық орнықтылықты қамтамасыз ету үшін нәтижеге бағытталған жұмысқа бағытталған.

ТРИПС кеңесі COVID-19-ға жауап ретінде зияткерлік меншік ұсыныстарын талқылауды жалғастырады

20 шілдеде зияткерлік меншік құқықтарының сауда аспектілері жөніндегі кеңестің (ТРИПС жөніндегі кеңес) отырысында ДСҰ мүшелері COVID-19-ға және онымен байланысты басқа да ұсыныстарға жауап ретінде ТРИПС келісімі бойынша кейбір міндеттемелерден уақытша бас тарту туралы ұсынысты қарауды жалғастыруға уағдаласты. Мүшелер ағымдағы жағдай туралы Төраға дайындаған есепті мақұлдады, оны Бас кеңеске 27-28 шілдеде оның келесі отырысында ұсынуды тапсырды.

Есепте 2020 жылғы 15-16 қазанда Үндістан мен Оңтүстік Африка Республикасы IP/C/W/669 құжатын ұсынғаннан кейін ТРИПС кеңесінде өткізілген пікірталастар туралы бейтарап және фактілерге негізделген ақпарат бар, онда ТРИПС келісімінің COVID-19 алдын-алу, тежеу және емдеу туралы кейбір ережелерін бас тарту туралы ұсыныс бар. Содан бері бұл ұсынысты Кения, Эсватини, Мозамбик, Пәкістан, Боливия, Венесуэла, Моңғолия, Зимбабве, Египет, Африка тобы, аз дамыған елдер тобы, Мальдив, Фиджи, Намибия, Вануату, Индонезия және Иордания делегациялары қолдады.

ТРИПС кеңесінде талқыланған мәтіннің екі нұсқасы позициялардың әлі де алшақтап бара жатқанын көрсетеді. Делегациялар жоғары сапалы, қауіпсіз, тиімді және арзан вакциналар мен дәрі-дәрмектерге уақтылы және қауіпсіз қол жетімділікті қамтамасыз етудің ортақ мақсатын ұстанғанымен, вакциналар мен COVID-19-ға қатысты басқа да өнімдерге жетіспеушілік пен әділетсіз қол жетімділікті шешудің ең қолайлы және тиімді әдісі туралы негізгі мәселе бойынша келіспеушіліктер сақталуда.

Уақытша бас тарту туралы ұсынысты қарауды аяқтау мүмкін болмай, ТРИПС кеңесі талқылауды, оның ішінде шағын топтардағы консультациялар мен ашық құрамның бейресми отырыстары шеңберінде жалғастырады және Марракеш келісімінің IX: 3-бабында көзделгендей, Бас кеңестің алдында есеп береді.

Келесі кездесулер

Кеңестің келесі ресми отырысы 13-14 қазанға жоспарланған, бірақ Төраға қажет болған жағдайда осы күнге дейін ресми отырысты шақыру мүмкіндігін атап өтті.